تست سنجش تراکم استخوان چیست؟
تست سنجش تراکم استخوان، نوعی تست بادقت بالاست که از نوع اشعه ایکس است که میتواند تراکم مواد معدنی و میزان پوکی استخوان در افراد را اندازه بگیرد. درصورتیکه تراکم استخوان در افراد پایینتر از حد نرمال باشد، در این صورت، ابتلا به پوکی استخوان و خطر شکستگی نیز در افراد افزایش مییابد.
پوکی استخوان چیست؟
همانطور که میدانید استخوانها بافتهای زندهای هستند که دائماً در حال تحلیلرفتن و ساخت تودههای استخوانی جدید هستند؛ بنابراین طبق این تعریف میتوان گفت، زمانی که سرعت ازبینرفتن بافتهای استخوانی، سریعتر از ساخت بافت جدید باشد، فرد به پوکی استخوان و کاهش تراکم استخوان مبتلا شده است. پوکی استخوان نوعی بیماری پیشرونده استخوان است که در آن جرم و تراکم استخوان بهمرور کم شده و باعث سست و شکننده شدن استخوانها میشود.
چه کسانی تست تراکم استخوان باید انجام دهند؟
- خانمها بالای سن ۶۵
- آقایان بالای سن ۷۰
- افرادی که به هر علت داروهای کورتیکواستروئیدی مصرف میکنند.
- بیماران دچار پرکاری تیروئید.
این تست مناسب افراد زیر ۵۰ سال نیست. مگر اینکه فرد دارای یکی از شرایط زیر باشد:
- افرادی که بیش از اندازه لاغر هستند.
- افرادی که دارای بیماری آرتریت روماتوئید هستند.
- افرادی که یکی از والدین آنها دچار شکستگی مفصل ران شده باشد.
- درصورتیکه فرد در حال حاضر دچار شکستگی مفصل و استخوان باشد.
سنجش تراکم استخوان چگونه انجام میشود؟
دو نوع دستگاه اسکن برای سنجش تراکم استخوان وجود دارد:
سنجش تراکم استخوان به روش DEXA
آزمایش سنجش استخوان را میتوان به چند روش انجام داد.
رایجترین و دقیقترین روش، بهرهگیری از آزمایش دکسا یا DEXA است. این روش از اشعه ایکس با دوز پایین استفاده میکند. دو نوع تست دکسا وجود دارد :
مزایای استفاده از تست سنجش تراکم استخوان به روش DEXA
- آزمایش دانسیتومتری استخوان DXA یک روش ساده، سریع و غیرتهاجمی است.
- نیازی به بیهوشی نیست.
- میزان تابش مورد استفاده بسیار ناچیز است – کمتر از یک دهم دوز استاندارد اشعه ایکس قفسه سینه، و کمتر از یک روز طول میکشد.
- آزمایش تراکم استخوان DXA در حال حاضر بهترین روش استاندارد موجود برای تشخیص پوکی استخوان است و همچنین یک برآوردگر دقیق شکستگی در نظر گرفته میشود.
- برای تصمیمگیری در مورد نیاز به درمان استفاده میشود یا میتوان از آن برای نظارت بر اثرات درمان استفاده کرد.
- تجهیزات DXA به طور گستردهای در دسترس است و آزمایش تراکم سنجی استخوان را برای بیماران و پزشکان راحت میکند.
- پس از معاینه اشعه ایکس، هیچ اشعهای در بدن بیمار باقی نمیماند.
- اشعه ایکس معمولاً هیچ عارضه جانبی در محدوده تشخیصی معمول این آزمایش ندارد.
چطور برای آزمایش تراکم استخوان آماده شوم؟
در اغلب افراد نیازی نیست که روتین روزانه برای انجام آزمایش تراکم استخوان تغییری کند. میتوانید مثل قبل بخورید و بیاشامید و داروهایتان را مصرف کنید.
پیش از انجام تست موارد زیر را رعایت کنید:
- از مصرف مکمل کلسیم ۲۴ ساعت قبل از انجام تست خودداری کنید. مولتیویتامینها و آنتیاسید هم شامل آن میشود.
- لباسهای راحت و گشاد و بدون اجزای فلزی به تن کنید.
- درصورتیکه احتمال میدهید باردار هستید، پزشک خود را در جریان قرار دهید.
عوارض سنجش تراکم استخوان
تست سنجش تراکم استخوان هیچگونه درد و عوارضی را به همراه ندارد و نیاز به مصرف دارو و یا تزریق نیست. درصورتیکه مطب پزشک، تجهیزات کافی را داشته باشد، این کار در همان مطب انجام میشود.
از آن جایی که در این تست، از اشعه ایکس استفاده میشود، برخی خطرات ناشی از اشعه و پرتو وجود دارد. اما خوشبختانه، اشعه بسیار کمی در این تست استفاده میشود.
پزشکان بر این باورند که خطرات ناشی از تماس با اشعه بسیار کمتر از عوارض ناشی از پوکی استخوان و شکستگیها و آسیبهای بعد از آن است. اما درصورتیکه خانمی باردار باشد، و یا احتمال بارداری وجود داشته باشد، انجام این تست ممنوع است.
بهطورکلی انجام این تست معمولاً با عوارض طولانیمدت و نگرانکنندهای همراه نیست. بااینوجود افراد جوان تا زمانی که در معرض ابتلا به بیماریهای استخوانی قرار نگرفتهاند، بهتر است این تست را انجام ندهند.
